Bệnh cúm trong mùa Covid
GS Trần Anh
Khi Việt Nam chuẩn bị ăn Tết thì dân Bắc Mỹ đã chích ngừa bệnh cúm hàng năm khi vào mùa đông.
Nói tới bệnh cúm, người ta thường coi đó như một sự thật hiển nhiên của cuộc sống mùa đông tại khu vực Bắc Mỹ. Nhưng nếu bình tâm suy nghĩ thì đây không chỉ là căn bệnh bình thường mà nó còn là một tai họa cho xã hội. Mỗi năm, tính trung bình chỉ riêng tại Hoa Kỳ, cúm gây bệnh cho khoảng 30 triệu người và lấy đi hơn 30.009 nhân mạng. Bất cứ ai cũng có thể bị thiệt mạng vì cúm, nhất là những người già yếu. Theo thống kê, mức thiệt hại kinh tế hàng năm do căn bệnh này gây ra lên tới gần 100 tỷ đô.
Nhưng năm ngoái, tình hình lại khác hẳn. Trong khoảng thời gian của mùa cúm 2020-21, Mỹ ghi nhận chỉ có 2.000 trường hợp mắc bệnh cúm, 17.000 lần ít hơn so với con số 35 triệu trường hợp mắc bệnh của mùa cúm năm trước. Mùa cúm 2019-2020 có 199 trẻ em thiệt mạng. Mùa cúm có covid (2020-2921) chỉ có một em duy nhất bị thiệt mạng. Đây là một điều kỳ diệu. Vi khuẩn corona có thể đã đóng một phần vai trò quét gần sạch bệnh cúm năm ngoái, vì có thể khá đông người nhiễm corona đã có được phản ứng miễn dịch chung và phản ứng miễn dịch đó cũng đã bảo vệ họ chống lại bệnh cúm.
Người ta lưu ý đến việc thay đổi hành vi để thực hiện các biện pháp an toàn cho sức khoẻ, cũng làm chậm lại sự lây lan của con vi khuẩn corona: đeo khẩu trang, giữ khoảng cách, học, làm việc online, giới hạn tụ tập đông người... Mặc dù việc thực hiện các biện pháp an toàn không được đồng nhất nhưng đã giúp ngăn chặn sự lây lan vi khuẩn corona và đồng thời đã hầu như tiêu diệt hoàn toàn bệnh cúm. Mục đích chính là làm giảm lây nhiễm covid, và kết quả là hạn chế được covid, nhưng lại dập tắt được bệnh cúm trong năm.
Đây là một may mắn hiếm hoi trong một mùa đông năm ngoái. Thật an ủi là người ta đã không phải đối mặt với cả hai căn bệnh ác nghiệt tấn công cùng một lúc.
Sự chiến thắng không ngờ đối với căn bệnh cúm cũng đã xác định rằng con người có khả năng tránh được căn bệnh nguy hiểm này. Năm nay, mùa cúm lại về. Nếu như người ta không làm gì cả, nghĩa là chấp nhận để bệnh cúm trở lại hoành hành và có thể lấy đi khoảng 30.000 mạng người! Thì đó quả là một sự tắc trách về mặt đạo đức. Vậy nên cần phải làm gì đây?
Thật ra,!chẳng ai muốn quay trở lại với biện pháp đóng cửa mỗi năm một lần như trước cũng như giới hạn di chuyển đây đó và tụ tập đông người, Tuy nhiên vẫn có những biện pháp hạn chế khác ta có thể áp dụng hiệu quả trong thời gian đại dịch lên cao vừa qua.
Theo đề nghị của một số chuyên gia y tế công cộng, khi các đợt bùng phát địa phương trở nên nghiêm trọng, trường học và sở làm có thể tạm đóng cửa, học và làm việc từ nhà một hoặc hai tuần để làm chậm lại quá trình lây truyền bệnh cúm. Trước khi biện pháp đóng cửa được thực hiện, người dân có thể theo dõi các trường hợp cúm trong khu vực của họ – cũng như cách người ta theo dõi con số trường hợp nhiễm Covid trong thời gian hai năm qua – và tự điều chỉnh các sinh hoạt trong cuộc sống cá nhân sao cho phù hợp với tình hình bệnh ở chung quanh.
Trên lý thuyết, che mặt là một trong những biện pháp can thiệp đơn giản nhất trong thời gian đại dịch và nay có thể đem áp dụng trong mùa cúm. Không như biện pháp đóng cửa hay hạn chế việc tụ tập đông người ở trong nhà, việc che mặt không làm gián đoạn những sinh hoạt trong ngày. Người ta có thể che mặt ở những nơi trong nhà có đông người tụ tập trong thời gian mùa cúm – nếu không phải tất cả mọi lúc, thì ít ra là vào những lúc khi mà con số trường hợp nhiễm cúm tăng cao. Nếu việc che mặt có thể trở thành một thói quen mới, số trường hợp bệnh cảm lạnh và bệnh cúm chắc chắn sẽ giảm mạnh.
Theo các chuyên gia y tế thì Trung tâm kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh (DCD) nên đưa ra khuyến cáo mọi người nên che mặt tại những chỗ đông người để giảm nguy cơ lây lan cúm. Và tất nhiên việc chích ngừa cúm cũng cần được khuyến khích.
Quan trọng hơn nữa, ai đã nhiễm bệnh cúm rồi thì cũng cần phải cách ly tại nhà, không để như những năm qua là gần 1/4 người bị cúm ở Mỹ vẫn cố gắng đi làm bình thường! Nhiều chuyên gia còn kêu gọi người ta “hãy trả lương cho người phải xin nghỉ làm trong thời gian bị bệnh cúm.”
Cho đến nay, mùa cúm 2021-2022 bắt đầu chưa có gì là ghê gớm đáng lo, nhưng các chuyên gia cảnh báo là phải cẩn thận, vì cúm có thể quay lại hoành hành bất cứ khi nào!
Ở Việt Nam vẫn có bệnh cúm, nhất là ở vùng lạnh về mùa đông. Dù là nó không mãnh liệt đáng sợ như xứ Bắc Mỹ, nhưng ngăn ngừa nó bằng những biện pháp đơn giản có thể vẫn là điều cần làm để chúng ta có được cuộc sống bình an, nhất là trong các ngày Tết.